Gefermenteerde radijs

Drie recepten met radijs

Gepekelde radijs

Tijdens een workshop bij fermentatie-specialist Christian Weij in Ede kwam ik in aanraking met verschillende vormen van fermenteren. Zo maakten we zuurkool en kimchi op basis van fermentatie met melkzuurbacteriën en zout. Daarnaast pekelden we harde groenten, zoals bieten, wortelen en knollen. Deze bleek verbluffend eenvoudig: snij de harde groenten in plakken of stukjes en zet ze luchtdicht afgesloten weg onder gezouten water met een zoutpercentage van 1,5-2% . Los daarvoor 15-20 gram zeezout op in een liter water.

En wat blijkt? Oosterschelde water om mee te koken zit precies op een goed zoutpercentage, maar bevat ook andere mineralen die het water extra smaak geeft. Dat maakt het pekelen nog veel eenvoudiger: simpelweg de gesneden groente in een weckpot doen en het Oosterscheldewater erop gieten tot minimaal 1 cm onder de rand van de pot. Weckpot met de rubberen ring afsluiten en een weekje op een temperatuur van 20°C laten staan. Klaar.

Een eenvoudig en smaakvol recept voor ingelegde radijsjes, perfect als knapperige topping of bijgerecht!

Ingrediënten (voor een grote weckpot van 3 liter)

  • 1 kilo radijs in diverse soorten (rode radijs, rettich, watermeloenradijs, groene radijs, et cetera)
  • 2 liter Oosterscheldewater (of kraanwater met 1,5-2% zeezout)
  • 2 el specerijen (ik heb ongemalen curry-specerijen gebruikt)
  • 1 el mosterdzaad
  • 1 tl peperkorrels
  • 5 teentjes knoflook, geplet
  • Optioneel: 1 el sechuan-peper

Bereiding:

  1. Voorbereiden: Snijd de soorten radijs in wat dikkere plakjes voor een stevigere bite en schik ze kleurrijk in de weckpot.
  2. Pekelvocht: Lost het zeezout op in het water of gebruik Oosterscheldewater en giet het op de radijs in de weckpot tot min. 1 cm van de rand.
  3. Fermenteren en bewaren: Sluit de weckpot luchtdicht af en laat 1 week op kamertemperatuur staan. Bewaar vervolgens in de koelkast om het fermentatieproces te stoppen.

Radijs pickles – variant met zoet en zuur

Vervang voor het pekelen het pekelwater door:

  • 1 l witte azijn (of appelciderazijn)
  • 1 l water
  • 30 g suiker
  • 30 g zout
  1. Voorbereiden: Snijd de radijsjes in dunne plakjes of halve ze voor een stevigere bite.
  2. Pekelvocht maken: Breng in een pan de azijn, water, suiker, zout, mosterdzaad, peperkorrels en knoflook aan de kook. Roer tot het zout en de suiker zijn opgelost.
  3. Gieten: Plaats de radijsjes in een gesteriliseerde glazen pot en giet het hete pekelvocht eroverheen. Zorg dat de radijsjes volledig onder staan.
  4. Afkoelen en bewaren: Laat op kamertemperatuur afkoelen en bewaar vervolgens in de koelkast. Na 24 uur zijn de pickles op smaak, maar na een paar dagen nog lekkerder!

Serveertip: Heerlijk op sandwiches, tacos, salades of als bijgerecht bij gegrild vlees of Aziatische gerechten.


Gegrilde rode radijs met balsamico en honing

Door het grillen worden radijsjes zachter en zoeter.

Ingrediënten:

  • 1 bos rode radijs, gehalveerd
  • 1 el olijfolie
  • 1 el balsamicoazijn
  • 1 tl honing
  • Zeezout en zwarte peper
  • Optioneel: verse basilicum, gepofte teentjes knoflook en citroen ter garnering

Bereiding:

  1. Meng de radijsjes met olijfolie, balsamico en honing.
  2. Prik de 4 radijsjes als saté aan een stokje
  3. Grill in de Big Green Egg (direct, 180°C met gietijzeren rooster) 5-7 minuten tot ze licht gekarameliseerd zijn. Heb je geen barbecue? Gebruik dan een goede grillpan.
  4. Breng op smaak met zout, peper en verse basilicum, gepofte teentjes knoflook en citroen.

Knapperige Daikon Frites met Pittige Miso Mayonaise

Een origineel alternatief voor friet, met een Aziatische twist!

Ingrediënten:

  • 1 middelgrote daikon, in frietvorm gesneden
  • 2 el maïszetmeel
  • 2 el sesamolie
  • 1 tl gerookt paprikapoeder
  • Zout naar smaak

Voor de miso-mayonaise:

  • 3 el mayonaise
  • 1 tl witte miso
  • 1 tl limoensap
  • ½ tl sriracha

Bereiding:

  1. Verwarm de oven tot 220°C.
  2. Meng de daikonfriet met maïszetmeel, sesamolie, paprikapoeder en zout.
  3. Verdeel op een bakplaat en bak 25 minuten, draai halverwege om.

• 4. Meng ondertussen de ingrediënten voor de miso-mayonaise en serveer als dip.


Radijs: pittig, verrassend én culinair veelzijdig

Veel meer dan het simpele plakje radijs in je sla: deze knapperige smaakmaker verdient een hoofdrol!

Radijs is een echte voorjaarsgroente en is zoveel meer dan dat vrolijke rode knolletje dat je gewend bent in je salade. Oorspronkelijk afkomstig uit Azië en al duizenden jaren geliefd, is deze pittige knol inmiddels niet meer weg te denken uit zowel de Nederlandse als internationale keuken. Van knapperige bosradijsjes tot de elegante witte rettich en verrassende watermeloenradijs: ontdek de variatie in kleur, smaak en mogelijkheden van deze bijzondere groente.

In Nederland aten we radijsjes traditioneel rauw, met boter en zeezout. Eenvoudig, maar onweerstaanbaar lekker. Toch biedt radijs zoveel meer mogelijkheden: rooster ze eens in de oven met tijm en citroen voor een zachte, bijna zoete smaak. Of probeer ze snel ingelegd voor een friszuur accent bij taco’s, poké bowls of ceviche. En wist je dat je zelfs radijsblad kunt gebruiken voor een heerlijke pesto of soep?

Radijs smaakt fantastisch in verrassende combinaties. Denk aan pittige radijs met romige avocado op toast, radijs in een salade met appel, walnoot en munt, of radijsjes kort gebakken in bruine boter met een vleugje citroen. Ook chefs ontdekken steeds vaker hoe radijs gerechten visueel én smaakvol naar een hoger niveau tilt.

Laat je dus vooral inspireren door dit kleurrijke knolletje: speel met radijs in je keuken en geef elk gerecht net dat beetje extra crunch, pit en kleur!

Oorsprong en geschiedenis van de radijs

De radijs (Raphanus sativus) is een van de oudste gecultiveerde groenten ter wereld. Botanisch gezien behoort hij tot de kruisbloemenfamilie (Brassicaceae), net zoals kool en mosterd. Over de precieze oorsprong van de radijs bestaat discussie, maar historici zijn het erover eens dat hij al millennia geleden opdook in menselijke tuinen. In China werd hij rond de 7e eeuw v.Chr. al verbouwd, en van daaruit vond de radijs zo’n duizend jaar later zijn weg naar Japan. Ook in het westen was de radijs vroeg bekend: in het oude Egypte kregen arbeiders die de piramides bouwden dagelijks radijsjes te eten van de farao’s, vermoedelijk vanwege de voedzame olie in de zaden en wortels.

De oude Grieken en Romeinen waardeerden radijzen eveneens hoog. Een Griekse bron vermeldt zelfs dat men in de tempel van Apollo vergulde radijsjes offerde – een teken van de waarde die men eraan hechtte (ter vergelijking: bieten werden in zilver aangeboden en rapen in lood). Romeinse schrijvers uit de 1e eeuw n.Chr. beschrijven al meerdere types radijs – klein en groot, mild en scherp, rond en lang. Via de Romeinen verspreidde de radijs zich door Europa, en bereikte uiteindelijk ook onze streken. In kruidboeken van de Renaissance (zoals die van John Gerard in 1597) worden al radijsvariëteiten genoemd die sterk lijken op de types die we nu kennen: rood, wit of zwart; langwerpig of rond. Radijsjes behoorden tot de eerste Europese gewassen die na de ontdekkingsreizen in Amerika werden ingevoerd.

Interessant is dat de oorspronkelijke radijs er waarschijnlijk heel anders uitzag dan de felrode bosradijsjes die wij kennen. Vroeg geteelde radijzen waren vermoedelijk grijzig of witgeel van kleur en groeiden vooral in het voorjaar (radijs is van nature een zogenoemde langedagplant). Pas later zijn door kweken allerlei kleuren en vormen ontstaan, en tegenwoordig zijn er rassen die ook in het najaar gedijen bij kortere dagen. In 1821 onderscheidde de botanicus Augustin P. de Candolle bijvoorbeeld de “gewone” zomerradijs van de grote witte en zwarte winterradijzen (rammenas). Kortom, de radijs heeft een lange reis en evolutie doorgemaakt van veld tot bord, en is inmiddels een wereldwijd geliefde knolgroente.


Soorten radijs

Er bestaan diverse soorten radijs, die verschillen in kleur, grootte en smaak. In het Westland worden diverse soorten radijs geteeld, waaronder:

  • Rode radijs: De meest bekende variant met een felrode schil en een pittige, peperige smaak.
  • Witte radijs (daikon of rettich): Een langere, mildere radijs die veel wordt gebruikt in de Aziatische keuken.
  • Paars en roze radijs: Variëteiten met een opvallende kleur, vaak iets zoeter dan de rode radijs.
  • Zwarte radijs: Heeft een ruwe, donkere schil en een scherpe, bijna mosterdachtige smaak.
  • Watermeloenradijs: Groen van buiten en roze van binnen, met een milde, licht zoete smaak.

Voedingswaarden

Radijs is niet alleen smaakvol, maar ook erg gezond. Per 100 gram bevat radijs:

  • Slechts 16 kcal, waardoor het een uitstekende keuze is voor caloriearme diëten.
  • Vezels (1,6 g), die bijdragen aan een gezonde spijsvertering.
  • Vitamine C (14 mg), goed voor de weerstand en de aanmaak van collageen.
  • Kalium (233 mg), wat helpt bij een gezonde bloeddruk en spierfunctie.
  • Antioxidanten, waaronder zwavelverbindingen, die ontstekingsremmend werken en het lichaam helpen ontgiften.
Toepassingen in de keuken

Radijs is een veelzijdige groente die op verschillende manieren gebruikt kan worden:

  • Rauw: In salades, als knapperige snack met wat zout of dipsaus.
  • Gefermenteerd: Daikon of rettich wordt veel gebruikt in kimchi en pickles.
  • Geroosterd of gegrild: Radijs verliest zijn scherpe smaak en wordt zoeter.
  • Soepen en stoofschotels: Daikon of rettich is een belangrijk ingrediënt in Japanse misosoep en Koreaanse stoofpotten.
  • Sapjes en smoothies: Voor een frisse, licht pittige toevoeging aan groene sappen.
Bijzondere smaakcombinaties

Radijs combineert verrassend goed met verschillende smaken:

  • Zuur: Citroen, limoen of azijn verzacht de scherpe smaak van radijs.
  • Romig: Boter, roomkaas en avocado balanceren de pittigheid.
  • Hartig: Gerookte zalm, ansjovis en kaas (zoals feta en geitenkaas) gaan goed samen met radijs.
  • Zoet: Honing of fruit zoals appel en peer brengen contrast in smaak.
  • Kruidig: Dille, koriander en mosterdzaad versterken de pittige noten van radijs.

Toepassingen in de keuken: bereidingen en creatieve ideeën

Broodje Gezond mét plakjes radijs

Radijsjes zijn enorm veelzijdig in de keuken. We kennen allemaal de rauwe radijs in plakjes door de salade of als knapperige snack. Rauw komen hun peperige, mosterdachtige tonen het sterkst naar voren – ideaal om een fris gerecht pit te geven. In plakjes of partjes doen ze het goed in allerlei salades, van een eenvoudige groene salade tot aardappelsalade of couscoussalade. Ook op sandwiches en toast kom je rauwe radijs vaak tegen, bijvoorbeeld op een boterham met hüttenkäse en tuinkers, of op avocado-toast voor een pittige crunch. Klassiek, en áltijd lekker als een van de onderdelen van een broodje gezond. Wil je ze heel serveren als borrelsnack, leg dan eens een schaaltje ijswater klaar: radijsjes blijven daarin lekker koud en krokant, en je kunt ze dan dippen in wat fleur de sel of kruidenzout voor extra smaak. Een klassieke rauwe bereiding is natuurlijk die radijs-met-boter combinatie waar we het al over hadden – simpel maar verrukkelijk als aperitiefhapje.

Naast rauw kun je radijs inleggen of fermenteren. Door hun stevige structuur blijven radijsjes heerlijk knapperig als je ze pickelt. Denk aan snel ingelegde radijsjes in azijn, suiker en wat zout – na een paar uur heb je zoetzure radijsschijfjes die perfect zijn als topping. In de Nederlandse keuken zie je dit bijvoorbeeld terug in moderne gerechten als poké bowls of ceviche, waar zoetzure radijs voor een friszuur accent zorgt. In de Aziatische keuken kent men talloze pickles: van de felroze ingelegde radijsjes (gekregen door ze met rode biet mee te koken) tot de eerder genoemde takuan (ingelegde gele daikon of rettich). Je kunt thuis eenvoudig experimenteren: snijd radijsjes in dunne plakjes of staafjes en overgiet ze met een warm mengsel van rijstazijn, water, suiker, zout en eventueel specerijen. Laat afkoelen en zet een paar uur (of nacht) in de koelkast. Het resultaat is een knapperige, zurige radijs-pickle die heerlijk is op een hamburger, taco, hotdog of bij gegrild vlees. En natuurlijk is er fermentatie: maak je eigen radijskraut of kimchi. Meng radijsblokjes met zout, chili, knoflook en laat het fermenteren zoals je met kool zou doen – zo krijg je een probioticarijk bijgerecht vol smaak.

Gegrilde radijsspiesjes

Wat veel mensen niet verwachten: je kunt radijsjes koken, bakken en roosteren. Verhit je radijs, dan verandert de smaak aanzienlijk – de pittigheid neemt af en er komt een mild zoetje naar boven, een beetje zoals bij koolrabi of raapjes. Probeer bijvoorbeeld eens radijsjes te roosteren in de oven of te bakken in de pan. Snijd grotere radijzen doormidden. Besprenkel met olijfolie, tijm en wat peper/zout, en rooster 15-20 minuutjes in een hete oven tot ze gaar zijn. Ze worden dan zacht van binnen en krijgen bijna iets aardappelachtigs, met een hint van hun oorspronkelijke scherpte. Radijs gebakken in bruine boter is “verslavend lekker”. Het bakken in boter of olie geeft een nootachtige smaak aan de radijs. Voeg op het eind een scheutje citroensap of azijn toe om het gerecht op te frissen en de smaken in balans te brengen. Gebakken radijsjes zijn een origineel bijgerecht bij vis of kip, of serveer ze lauwwarm als onderdeel van een groenteschotel. Zelfs grillen op de barbecue is mogelijk: rijg hele radijsjes (eventueel gemarineerd in wat sojasaus en honing) aan een spies en gril ze kort heet – ze krijgen dan een rokerig randje maar blijven van binnen sappig.

Radijs laat zich ook goed meekoken of stoven in warme gerechten. In een wokschotel kun je bijvoorbeeld op het laatst wat halve radijsjes meeroerbakken voor kleur en bite. In soepen en stoofpotjes (vooral met daikon) zuigen radijzen zich vol met bouillon en geven ze body aan het gerecht – denk aan de Japanse oden (stoofpot) of Chinese radijsstoof met rundvlees. Voor een Nederlands experiment: voeg eens radijs toe aan een stamppot! Fijngehakte radijsjes door een veldsla-stamppot geven een mooie roze spikkel en pittige toets.

Niet te vergeten zijn er tal van creatieve culinaire technieken met radijs. Omdat radijsjes er leuk uitzien en stevig zijn, worden ze vaak als garnering gebruikt. In retro-gerechten zag je radijsbloemetjes – uit een radijsje gesneden in de vorm van een roos. Tegenwoordig zien we liever iets modernere presentaties. Met een mandoline of dunschiller kun je radijzen haarfijn snijden tot transparante plakjes. Die kun je in ijswater leggen zodat ze krullen, en vervolgens kunstig op een carpaccio of tartaar schikken. Je kunt er ook mee rollen: bijvoorbeeld dunne plakjes rettich oprollen tot een soort cannelloni en vullen met geitenkaasmousse als chic voorgerecht. Of maak die genoemde ravioli’s van rauwe radijsplakjes met een mooie vulling ertussen. Radijskiemen (sprouts) zijn een andere toepassing – de kiemplantjes van radijs hebben dezelfde pittige smaak en zijn prachtig als mini-groene garnering op gerechten.

En tot slot: gebruik het loof! Zoals eerder genoemd is radijsblad prima te verwerken. Maak er een heldergroene radijsbladpesto van (lekker op bruschetta of door pasta) of een olie om mee te druppelen. In zijn recept voor gebakken radijs maakt Levie bijvoorbeeld een pesto-achtige saus van radijsloof en amandel als smaakvolle smeer op het bord. Zo wordt elk deel van de radijs benut.